کد مطلب:33514 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اعتقادات

هـنگام وقوع حوادثي از قبيل زلزله و سيل , عده اي از مردم سوالاتي از اين قبيل ازخود مي كنند : چـرا گـاه و بـيگاه زمين لرزه ها و سيلها و بيماريهاي واگير و مانند اينها خرمن هستي عده اي را مـي سـوزاند ؟ چرا اين حوادث در بعضي از نقاط روي مي دهد و بعضي ديگر سالم مي مانند ؟ فلسفه نزول اين آفات و بلاها چيست ؟ آيا فقط عده اي گناهكارند و بايد مجازات شوند و عده اي ديگر بي گناهند ؟ چرا , چرا و 000 ؟

اسـاسا تا آنجا كه ما اطلاع داريم و كتبي كه از دانشمندان گذشته به ما رسيده گواهي مي دهد , ايـن گونه سوالات هميشه در ميان عده اي از افراد بشر بوده است -بخصوص هنگام وقوع حوادث ناگوار , بيشتر به اين فكر فرو مي رفتند - حتي تاريخ عقايد و اديان نشان مي دهد كه راه نيافتن به پاسخ واقعي همين گونه سوالات ,احيانا سبب توجه بعضي به عقيده ماديگري و الحاد و روي گـردانـيـدن از اصـل تـوحـيد و خدا شناسي شده است زيرا در اثر مطالعه سطحي و قضاوت عـجـولانـه هنگام بروز اين قبيل حوادث , آنها را در قيافه هولناك و تنفر آميزي مي بينند و گاهي ازآنها به خشم طبيعت و يا قهر آن تعبير مي كنند , در صورتي كه اگر قيافه واقعي آنها را با عينك عقل و انديشه نگاه كنيم , نتيجه ديگري به دست مي آيد . توضيح اين كه : قضاوت ما درباره سود و زيان هر چيزي همواره نسبي است , آنچه سودخود ماست خـوب و مـفيد و آنچه بر زيان ماست بد و مضر مي دانيم و هرگز حساب نمي كنيم كه فلان حادثه كه در سرنوشت ما اثر بدي گذاشته در اجتماع و آينده چه آثاري به بار خواهد آورد , زيرا يك ماده شـيميايي ممكن است براي ما سمي مهلك محسوب شود ,در صورتي كه ممكن است براي ديگري دارويي حياتبخش باشد و بالعكس 000 . ولـي آيـا تنها سود و زيان ما مي تواند ملاك خوب و بد بودن يك موجود , يا يك حادثه باشد و يا اين كـه بـراي قضاوت كلي و نهايي بايد مجموعه تاثيرات اين حادثه را درتمام موارد در نظر بگيريم و روي هـم رفـتـه مورد نظر و مطالعه قرار دهيم ؟براي روشن شدن اين حقيقت به مثال ساده زير تـوجـه كـنـيـد :هـنـگـامي كه باران شديدي مي بارد , قهرا سود و زياني به بار مي آورد ; قضاوت مـردم دربـاره آن مختلف است كساني كه در اثر جاري شدن سيل خانه يا مزرعه شان آسيب ديده , ناله كنان مي گويند : نمي دانم چرا اين بلاي ناگهاني متوجه من شد وديگران كه از بي آبي باغ و كشتشان رنج مي برند و اين باران باعث وفور آب قنات يانهرشان شده است , مي گويند : به به چه نـعـمـت بـزرگي بود , خدا لطف خود را شامل حال ما كرده است ولي اگر مجموعه تاثيرات اين باران را در نظر بگيرند , همگي آن را باران رحمت مي نامند نه قهر طبيعت . بعلاوه برخي از بلاها نعمت بزرگي هستند كه ما از حقيقت آنها غافليم ; مثلا , بعضي بيماريهاست كـه انـسـان در دوران عـمر خود يك مرتبه به آن مبتلا مي شود , ولي اثر آن اين است كه در وجود بيمار براي هميشه مصونيتي در مقابل آن بيماري يا بيماريهاي مشابه آن ايجاد مي كند . اگر به همان لحظه ابتلا نگاه كنيم , آن را بلا مي ناميم در صورتي كه اگر آثار آن را براي تمام عمر در نظر بگيريم قطعا نعمت خواهيم خواند . يكي ديگر از فلسفه بروز بلاها , درك وجود نعمتهاست . قـابـل انـكـار نـيست كه ما در يك دريا از نعمت و موهبت الهي غرق هستيم , ولي وجودبيشتر آن نعمتها را , درك نمي كنيم ; مگر در صورتي كه موقتا آن نعمت از ما سلب شود . تصور كنيد اگر بيماري در جهان وجود نداشت چگونه مي توانستيم بفهميم كه سلامت و صحت ما چـه مـوهـبـت بزرگي است يا اگر تاريكي شب نبود , چگونه مي توانستيم بفهميم كه امواج نور آفتاب كه در روز بي دريغ بر چهره جهان پاشيده مي شود , چه نعمت گرانبهايي است اگر گاه و بـيگاه زمين - اين گهواره زندگي - در زير پاي مامختصر لرزشي نداشت , آيا هيچ معلوم مي شد كـه آرامـش زمين يعني چه و اگر گاهي خشكسالي واقع نمي شد , آيا ممكن بود بدرستي نقش اسـاسـي بـاران را در زنـدگـي خـودمـتوجه شويم بنابر اين براي اين كه بشر به مواهب بي شمار زنـدگـي توجه خاصي پيدا كند و از آنهاو خداوند موهبت بخش خود قدرداني كند , گاه و بيگاه تغيير مختصري در آنها واقع مي شود تا ما را به اين حقيقت بزرگ و ارزنده واقف سازد . اين تغييرات مختصر وموقتي همان است كه ما آن را بلا مي ناميم . آيـا بـا تـوجـه به اين نكته , اين بلا براي اجتماع انسان د آموزنده اي نيست وآيا اگر آنها را نـعـمت بزرگي بناميم , جاي تعجب دارد اما اين كه چرا اين بلاها در برخي از نقاط جهان واقع مـي شـود 000 و چرا دامنگيربرخي از مردم مي گردد 000 ؟بايد توجه داشت كه اين بلاها نيز منشا طبيعي دارند , هر كجا شرايط ايجاب بكند بلارخ مي دهد . هـمان طور كه در روايتها نيز آمده است يكي از شرايط نزول بلا , شيوع برخي ازگناهان بزرگ در ميان مردم است در دعاي كميل چنين مي خوانيم : اللهم اغفر لي الذنوب التي تغير النعم , اللهم اغـفـر لـي الـذنـوب التي تنزل البلاء 000 ; بارخدايا گناهان مرا ببخش كه نعمتها را دگرگون مي كند , بار الها آن گناهان مرا بيامرز كه موجب نزول بلا مي شود . قـرآن نـيز مي فرمايد : و اتقوا فتنه لا تصيبن الذين ظلموا منكم خاصه و ازفتنه اي بپرهيزيد كه تـنـهـا به ستمكاران شما نمي رسد ( بلكه همه را فرا خواهدگرفت , چرا كه ديگران سكوت اختيار كردند . ) (1)

---

پاسخ به پرسشهاي مذهبي
مكارم شيرازي - ناصر و جعفر سبحاني 1 - سوره انفال , آيه 25 .